اخبار اخیر قیمت بنزین در ایران (تا آبان 1404)
در ماههای اخیر، موضوع قیمت بنزین در ایران به یکی از بحثهای داغ اقتصادی و سیاسی تبدیل شده است. با توجه به ناترازی شدید در تولید و مصرف سوخت، یارانههای پنهان سنگین (حدود 80 میلیارد دلار سالانه) و افزایش وابستگی به واردات بنزین، دولت مسعود پزشکیان در حال بررسی طرحهای اصلاحی است. این اصلاحات با هدف کنترل مصرف، کاهش قاچاق و جلوگیری از شوک تورمی طراحی شدهاند، اما هنوز هیچ افزایش قیمتی قطعی و ناگهانی اعلام نشده است. در ادامه، خلاصهای از آخرین اخبار را بر اساس گزارشهای معتبر بررسی میکنیم.
وضعیت فعلی قیمت بنزین
- قیمت سهمیهای: هر لیتر 1500 تومان (برای سهمیه ماهانه خودروهای شخصی، معمولاً 60 لیتر در ماه).
- قیمت آزاد: هر لیتر 3000 تومان.
- قیمت تمامشده واقعی: بر اساس گزارشهای اخیر، تولید هر لیتر بنزین حدود 34 هزار تومان هزینه دارد، که مابهالتفاوت آن به عنوان یارانه توسط دولت پرداخت میشود. این یارانه، فشار سنگینی بر بودجه کشور وارد کرده و ایران را به واردکننده عمده بنزین تبدیل کرده است.
مصرف بنزین در تابستان 1404 رکورد زده و به بیش از 978 میلیون لیتر در یک هفته رسیده، که زنگ خطری برای منابع سوخت است.
طرحهای پیشنهادی دولت و مجلس برای 1405
دولت بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، موظف به اصلاح تدریجی قیمت حاملهای انرژی است، اما تأکید دارد که این تغییرات مشروط به سیاستهای غیرقیمتی مانند نوسازی ناوگان حملونقل، ترویج خودروهای برقی و دوگانهسوز، و کنترل قاچاق خواهد بود. در مصوبه هیئت وزیران (مورخ 27 شهریور 1404، ابلاغشده در 13 مهر)، موارد زیر تصویب شده:
- افزایش سالانه متناسب با تورم: برای جلوگیری از شوکهای ناگهانی، قیمت بنزین هر سال بر اساس نرخ تورم رسمی افزایش مییابد.
- تغییر سهمیهبندی به ریالی: از آذر 1405، سهمیه بنزین به جای لیتری، به صورت ریالی در کارتهای سوخت شارژ میشود. این تغییر برای مدیریت بهتر یارانه و تشویق استفاده از CNG است.
- هزینههای جانبی بر عهده مصرفکننده: هزینه حملونقل بنزین و حقالعمل جایگاهها از این پس توسط مصرفکنندگان پرداخت میشود، که ممکن است افزایش جزئی در قیمت نهایی ایجاد کند.
شایعات و سناریوهای مطرحشده
- سهنرخی شدن بنزین: یک نماینده مجلس (حسین صمصامی) مدعی تصویب نرخهای 1500، 3000 و 5000 تومانی شده، اما دولت این ادعا را تکذیب کرده و میگوید هیچ تصمیمی برای سهنرخی فوری نگرفته است. معاون اجرایی رئیسجمهور تأکید کرده: "اگر تغییری در نرخ انرژی باشد، اول از دولت شروع میکنیم."
- سناریوهای افزایش قیمت: گزارشها از سناریوهایی مانند 5 هزار تومان (افزایش ملایم) یا حتی 12 هزار تومان (اصلاح کامل) سخن میگویند، اما اینها در مرحله کارشناسی هستند و اجرای آنها مشروط به اطلاعرسانی شفاف و کنترل تورم است. مرکز پژوهشهای مجلس هشدار داده که هر 10 درصد افزایش قیمت، 1 تا 2 درصد تورم ایجاد میکند.
- بنزین سوپر: عرضه بنزین سوپر در بورس انرژی از چند روز آینده آغاز میشود، با کف قیمت 62 هزار تومان برای هر لیتر، که این نرخ برای مصرفکنندگان خاص (مانند خودروهای لوکس) است.
واکنشها و چشمانداز
دولت پزشکیان بر پرهیز از "تصمیمات شتابزده" تأکید دارد و طرحها را بخشی از برنامه جامع برای کاهش آلودگی هوا و صرفهجویی ارزی میداند. کارشناسان پیشنهاد میکنند که با ثبات در سایر قیمتها (مانند حملونقل عمومی) و حمایت از تولید، اثرات تورمی کنترل شود. در عین حال، شایعات افزایش قیمت در رسانهها و شبکههای اجتماعی (مانند X) دامن زده شده و دولت آنها را "شایعه" خوانده است.