جستجوهای پرطرفدار

معاهده مقابله با آلودگی پلاستیکی

معاهده مقابله با آلودگی پلاستیکی یک توافقنامه بین‌المللی است که هدف آن مقابله با بحران جهانی آلودگی پلاستیک در سراسر جهان است. این معاهده (Accord de Paris) که از آن به عنوان "توافق پاریس پلاس" نیز یاد می‌شود، از زمان توافقنامه اقلیمی پاریس در سال 2015، مهم‌ترین پیمان زیست‌محیطی به شمار می‌رود. مذاکرات برای تدوین این معاهده از سال 2022 آغاز شده است و همچنان ادامه دارد.

اهداف اصلی معاهده

هدف این معاهده، ایجاد یک چارچوب قانونی الزام‌آور برای کل چرخه عمر پلاستیک است. این رویکرد فراتر از تمرکز صرف بر مدیریت پسماند است و شامل مراحل زیر می‌شود:

• کاهش تولید: یکی از اهداف اصلی معاهده، کاهش تولید پلاستیک‌های بکر (virgin plastic) است.

• طراحی بهتر: تشویق به طراحی محصولاتی که به راحتی قابل بازیافت یا استفاده مجدد باشند.

• میکروپلاستیک‌ها: مقابله با آلودگی ناشی از میکروپلاستیک‌ها که به عنوان یک تهدید جدی برای سلامت انسان و اکوسیستم شناخته شده‌اند.

• شفافیت: ایجاد یک سیستم گزارش‌دهی شفاف برای ردیابی جریان و تأثیرات پلاستیک.

• مدیریت پسماند: افزایش نرخ بازیافت و ترویج اقتصاد چرخشی (circular economy) که در آن پلاستیک‌ها در چرخه تولید و مصرف باقی می‌مانند.

چالش‌ها و اختلافات کلیدی

مذاکرات برای این معاهده با اختلافات عمیق میان کشورها و گروه‌های ذی‌نفع روبرو شده است. دو گروه اصلی با دیدگاه‌های متضاد وجود دارند:

• گروه حامی کاهش تولید: ائتلافی از بیش از 100 کشور شامل اتحادیه اروپا، کانادا و کشورهای آفریقایی که خواستار یک معاهده جامع با محدودیت‌های الزام‌آور بر تولید پلاستیک و حذف تدریجی مواد شیمیایی خطرناک هستند.

• گروه حامی مدیریت پسماند: ائتلافی از کشورهای تولیدکننده نفت و پتروشیمی مانند عربستان سعودی، کویت، ایران و روسیه که با کاهش تولید پلاستیک مخالف بوده و تأکید دارند که تمرکز اصلی باید بر مدیریت پسماند، جمع‌آوری و بازیافت باشد.

این اختلافات باعث شده است که مذاکرات در چندین دور به بن‌بست برسد و دستیابی به یک توافق نهایی دشوار شود.

پیش‌نویس‌ها و وضعیت کنونی

مذاکرات در قالب کمیته مذاکره بین‌دولتی (INC) در حال پیگیری است. پیش‌نویس‌های متعددی ارائه شده، اما هنوز به توافق نهایی دست یافته نشده است. هرچند که در آخرین دور مذاکرات پیشرفت‌هایی حاصل شده، اما بسیاری از بندهای کلیدی همچنان مورد اختلاف هستند و توافق بر سر آنها مستلزم اجماع تمام کشورها است. شکست در دستیابی به یک معاهده قوی، می‌تواند به افزایش سه برابری تولید پلاستیک‌های مبتنی بر سوخت‌های فسیلی تا سال 2060 منجر شود.